Punk als vertrekpunt voor theatervoorstelling

Anne Reitsma is dit jaar een van de residenten bij Werkplaats Zwolse theaters. Tijdens de residentieweek, begin februari, doet ze samen met Jimmie Feld onderzoek naar punk in het theater. Wat gebeurd er in het theater wanneer je punkmuziek als vertrekpunt neemt?

Wie is Anne?
Anne Reitsma (zij/haar) is in 2017 afgestudeerd aan de Acteursopleiding van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. In 2022 rondde ze haar masteropleiding af aan de Master of Music (Music Theatre) opleiding van ArtEZ. Sindsdien is ze werkzaam als actrice en muziektheater- en programmamaker. In haar werk verhoudt Anne zich tot activistisch geëngageerde thema’s, (sociale) filosofie en muziektheater.

Wat betekent het woord theater voor jou?
Een wereld van fantasie denk ik. Ik vind theater zo belangrijk omdat het een beroep doet op onze verbeeldingskracht en fantasie, iets hoeft niet datgene te zijn wat je in eerste instantie denkt of ziet. Dat hebben we zo nodig om anders te kunnen kijken. Het is voor mij ook een soort rebellie eigenlijk tegen de technocratie.

Waar haal je inspiratie uit?
Voor deze residentie en dit onderzoek naar punk is dat heel concreet. Ik wilde dit onderzoek verrichten omdat ik in 2021 een voorstelling maakte dat een soort punkconcert was en dat project was heel kort en snel. Dus ik wilde dat eigenlijk opnieuw oppakken, want ik dacht daar zit nog iets in, waar ik iets mee wil. Een soort intuïtief gevoel eigenlijk. En ook wel dat daar positieve, prettige reacties op waren en er veel gesprekken kwamen naar aanleiding van dat concert. Dus ik dacht ik wil onderzoeken op hoeveel andere manieren ik punk nog kan inzetten om het theatrale concept te vinden. En de tweede inspiratiebron is ook gewoon je eigen makersschap ontdekken. Dat het heel fijn is om hier een week lang dat te kunnen onderzoeken en daardoor meer vanuit jezelf werkt. Waar heb ik nood aan? En daar dan mee aan de slag te kunnen gaan. Daarnaast gebruiken we ook ander werk als inspiratiebron. Jimmie en ik hebben bijvoorbeeld een afspeellijst gemaakt. Dat is dan wel echt een bron waar ik ook nu best wel vaak naar refereer. Dat vind ik wel tof om te merken. Maar ook Jimmie zelf en de gesprekken die we hebben en ook de gesprekken met Keimpe van het werkplaatsteam geven inspiratie en een richting.

Waarom heb je je aangemeld voor een residentie bij Werkplaats Zwolse theaters?
In eerste instantie omdat ik echt aan de gang wilde blijven na mijn afstuderen in juni. En dus ga je je aanmelden als je een oproep ziet, zo praktisch is het. En nu vergelijk ik het meer met andere projecten die ik doe. In deze andere projecten worden creatieve processen snel concreet. Regie en visie wil ik helder kunnen uitschrijven en bij deze residentie hoeft dat juist allemaal niet. Bij de werkplaats is het juist omgedraaid en wordt er gezegd: begin maar en kijk maar, zoeken vanuit een breed kader. Het is heel goed om dit ook te blijven doen. Ik krijg hier veel ruimte om intuïtief te werken

Wat verwacht je uit deze residentie te halen?
We hebben daar nu al hele mooie en concrete plannen voor. We gaan in april in Theater Kikker werken bij Kikker experimenteert en maken we weer een vervolgstap op wat we hier hebben gedaan. Het blijf voorlopig nog een experiment en wat die week daar gaat brengen weet ik nog niet. Misschien maken we er dan een lichtplan bij of voegen we dramaturgie toe, alles kan! Maar op een geven moment wil ik hier wel een voorstelling van maken. Ik had het er gisteren met Jimmie nog over dat ik het zo charmant vind dat we dit zo rustig aanpakken. Dat heb ik eigenlijk nog nooit gedaan buiten de toneelschool om. Maar we blijven er aan werken dus we gaan er voor om volgend jaar in de zomer een volledige voorstelling hebben.

Elke resident werkt in de week samen met een externe professional. Waarom ben je de samenwerking met Jimmie Feld aangegaan tijdens deze residentie?
We hebben een enorm goede klik. Ik heb bij zijn ouders in voorstellingen gespeeld waar hij de muziek voor maakte. We spreken echt dezelfde taal en kunnen ook enorm lang doorgaan als we in een flow zitten en dat werkt gewoon goed. We houden allebei van aanpakken. En hij is ook gewoon enorm goed in wat hij doet daarom heb ik hem ook gevraagd. We hadden gisteren een idee voor een liedje. Hij speelt alles zelf in en binnen een uur is het al helemaal klaar. Dat is enorm knap.

Hoe ziet jou ideale publiek eruit?
Ik vind het zo vet aan theater dat je iets maakt en dat je als maker kan sturen in hoe je keuzes maakt en iets monteert maar uiteindelijk is het van je publiek. Zij zijn per definitie ideaal. Maar als ik echt in doelgroepen moet denken zijn het vooral jongeren die ik wil bereiken. Ik begin steeds meer te voelen dat het materiaal ook echt gaat over zoeken naar identiteit en vanaf 16 jaar ga je daar steeds meer in ontdekken en dat vind ik heel erg passen bij waar ik nu mee bezig ben. Die lijn zie ik nu heel veel terug komen in de onderwerpen, teksten en muziek die gaan over of je tot een bepaalde groep behoort.

Welke voorstelling heeft je in de afgelopen tijd geraakt of is je bijgebleven?
Wat ik heel vet vond was Permanent Destruction van Naomi Velissariou en onlangs heb ik de gabber opera gezien van Urland en Theater Rotterdam en dat vond ik ook enorm verhelderend, ook voor dit onderzoek. Ze hebben daar de gabbercultuur, opera en Griekse mythologie samengevoegd. En in dit onderzoek komt dat ook een klein beetje naar voren. Ik neem punk als uitgangspunt en mix dit graag met andere elementen en stromingen. En de muziek van die voorstelling was ook enorm goed. Echte hardcore gemixt met opera.

Een voorwaarde van de residentie is dat de maker een band heeft met de regio Zwolle. Daarom kan deze vraag ook niet missen. Wat is je favoriete plek in Zwolle?
De kroeg tegenover het conservatorium  “Het beugeltje” vind ik heel gezellig. Die heeft een beetje zo’n Harry Potter vibe.

Wat is een tip die je andere (jonge) makers wil meegeven? 
Ik heb niet echt een tip maar meer een gevoel. Ik was heel jong toen ik afstudeerde en daarna ben ik een master gaan doen dus daar gingen wat jaren over heen en wat ik nu voel is dat zolang je altijd vanuit de inhoud blijft denken dan komt het wel. Dan hoef je niet zo bezig te zijn met wat anderen denken. Vertrouw op de inhoud en dat kan ook heel intuïtief zijn.

Anne en Jimmie tonen op vrijdag 17 februari hun eindpresenatie over deze residentieweek en hun onderzoek. Bestel hier je kaarten!