Wervelende danspartij onder welvaartsboom

Door Evert Kooij

De dansvoorstelling Fortune is een oriëntaalse spiegel op rijkdom. Tegelijk is het een avondje uit naar een andere wereld. Op 6 december is het kijk- en geluidsspektakel in Theater De Spiegel. Verslag van de première op 8 oktober in Groningen.

De westerse blik op geluk is vooral verbonden met geld. Geluk als synoniem voor rijk en ongeluk als synoniem voor arm. De makers van Fortune willen ons daar anders naar laten kijken.

Zodra je in de zaal bent, kun je al niet om de andere zienswijze heen. Blikvanger is een ‘levensboom’, behangen met tweedehands spullen uit een discountwarenhuis. De boom stelt onontkoombaar de vraag hoe we omgaan met de planeet en of geluk écht afhangt van materiële zaken. Of scherper, symboliseert de boom met al zijn troep vooruitgang of vernietiging?

Onder de klanken van een drumpartij beland je, nog maar net uit de aangeharkte wereld buiten het theater, in oriëntaalse sferen. Bijzonder: nog voor het schouwspel begint kun al je deelgenoot van de voorstelling zijn door op het podium met de cast mee te dansen. Je blijkt virtueel in Mumbai te zijn.

Het is een aanstekelijk voorspel op het uur dat komen gaat: een aaneengesloten danspartij met snelle wisselingen, van ingetogen en intiem naar uitbundig en opzwepend. Zaal en podium smelten langzaam inéén doordat het zaallicht nog een tijdje aanblijft en pas heel langzaam dooft.

Tweede leven
De confrontatie met de welvaartsboom wordt vanuit de donkere zaal nog indringender. Er omheen speelt zich in de vorm van een dansvoorstelling een (zoals de makers zeggen) Indiase road movie af, waarin het universele wonder van het leven wordt uitgebeeld.

De elf dansers zijn leden van het Noord-Nederlandse gezelschap Club Guy & Roni en het Navdhara Dance Theater in Mumbai. Vier muzikanten van Slagwerk Den Haag completeren de samenwerking, net als de bezoekers dus. Als het aan de makers ligt, verschijn je in colorful vintage. Overbodig geworden spullen verdienen een tweede leven, ook hier sluiten publiek en spelers, gekleed in simpele doeken, op elkaar aan.

Onder de kruin met wegwerprommel laten de dansers met weinig woorden, maar met een ‘sprekende’ choreografie er geen misverstand over bestaan dat geluk niet draait om het hebben van het nieuwste van het nieuwste. Maar ook dat beleving van geluk en ongeluk momentopnames zijn. We zijn sterfelijk en ook tijdens ons leven blijft niet altijd alles hetzelfde.

Verstandelijkheid en gevoel
Met de pandemie en oorlog in ons achterhoofd weten we heus wel hoe vergankelijk het bestaan is. En anders is het wel leed in onze directe omgeving. Maar dat is de verstandelijke beschouwing, de spelers laten je vóelen hoe kwetsbaar leven en geluk zijn.

De andere kant laten ze ook zien, namelijk de kracht die in de mens zit. Ongeveer halverwege de voorstelling spat de menselijke energie uit een liefdesscene. De dynamiek ontaardt in een opzwepend dans- en muziekspektakel. De zaalverlichting gaat weer aan, opnieuw smelten podium en publiek samen.

De geluksexplosie wordt gevolgd door een van de vele tempowisselingen. In de betrekkelijke stilte na de extase dringt het besef door dat het leven een golfbeweging is van hoogte- en dieptepunten, van ‘winst’ en verlies, leven en dood. Maar ook dat we door onze energie verkeerd in te zetten planeet en mensheid een slechte dienst bewijzen.

Je blijft naar de boom kijken. De uitstalkast van de maatschappij is tot het einde toe het krachtige en ongemakkelijk symbool van de wegwerpeconomie. Het oriëntaalse alternatief van zingeving dat daar tegenover wordt gesteld, is ook niet makkelijk. Het vitale schouwspel haalt je uit je comfortzone, maar laat dat nu net de bedoeling zijn.