Danser Thomas Bos over de echtheid van STUK

“Echter wordt het niet”

155 En Maas touren in het najaar van 2020 met Stuk door Nederland. Stuk is een stuk met vier stuks jongens die zin hebben om dingen stuk te maken in een wereld die aan stukken ligt. De voorstelling kwam ondanks en dankzij corona tot stand. Thomas Bos aan het woord over stukgaan en de echtheid van de ervaring.

Interview met Thomas Bos

Wat kan er wel
Hoe kwam stuk tot stand? Thomas: “We wilden eigenlijk een ander stuk maken: Controle. Dat zou onze grootste voorstelling ooit zijn, maar toen kwam corona en werd het twee jaar uitgesteld. We dachten: dit is blijkbaar nu het leven, we moeten gewoon door, maar wat gaan we doen? We wilden de tour niet weg laten vallen, dus hebben we gekeken naar wat er wel kan. Dat veranderde steeds de afgelopen maanden. We hebben een simpeler format verzonnen: minder techniek, minder decor, meer dans en meer puur de personen. En dat stuk heet dus Stuk.”

Hoe heeft corona invloed gehad op jullie werk en leven in deze periode? Thomas: “Dat is een grote vraag. Financieel is het pittig. Ons inkomen en planning vielen in maart weg en we mochten niet trainen. Ik ben toen gaan hardlopen en trainen in speeltuintjes buiten. Na verloop van tijd konden we weer samen trainen, mochten we weer repeteren en zijn we toe gaan werken naar dit stuk. Op persoonlijk vlak ging er meer stuk. Tegelijk met de lockdown kwamen we erachter dat mijn moeder (en die van Erik, red.) kanker bleek te hebben en dat we haar niet kunnen bezoeken omdat ze in de risicogroep zit. Dit in combinatie met de enorme hoeveelheid vrije tijd die we in ons eentje hadden, heeft ervoor gezorgd dat ik veel meer en anders ben gaan nadenken over dingen. Ik ben benieuwd of dit z’n weg vindt in de voorstelling, ik ben echt wel een mini beetje veranderd denk ik.”

Mega intens
Jullie schrijven in de tekst dat het is alsof mensen liever naar een scherm kijken dan in het echt naar jullie. Ben je daar bang voor? Thomas: “Het is al zo. Ik denk dat iedereen liever iets ‘echts’ meemaakt dan via een scherm. Maar zo zit de wereld niet in elkaar, je moet vaak meer moeite doen om een echte ervaring toe te voegen aan je leven. Netflix en andere streamingdiensten haalden bijvoorbeeld dit jaar qua omzet voor het eerst de bioscopen in. Netflix kost minder moeite, minder geld en is in coronatijd veiliger. Je kan zelfs zeggen dat een echte ervaring leuker is en dan toch het scherm kiezen. Dat is het ultieme manco van het theater en tegelijk de ultieme kans. De echte ervaring is mega intens, zeker van stuk, dat is ook waar de voorstelling over gaat.”

Jongeren, waar jullie ook voor maken, zijn veel online. Is een online voorstelling iets voor 155? Thomas: “Het is een andere manier van contact. Ik heb voor dit vak gekozen omdat voor mij de manier van live contact super veel waarde heeft. Wat je ziet en ervaart in het theater bestaat alleen maar omdat het publiek er is om onze voorstelling te zien. Het is net zo goed een effort van het publiek als dat het van ons is. Dus als ik moet kiezen, dan kies ik voor de echte ervaring en ook de extra moeite die dat kost. Tegelijkertijd maken wij veel videomateriaal dat inhoudelijk gelinkt is aan de voorstelling, maar ook op zichzelf begrepen kan worden zonder naar het theater te komen. Het geeft via een ander medium ook invulling aan waar stuk over gaat. Het podium is niet persé voor al onze ideeën de beste plek, het gaat ons meer om het totaal van onze output.”

De grens
Hoe gaan jullie stuk tijdens de voorstelling? Thomas: “We zijn voortdurend aan het ontdekken waar de grens ligt. Bij ons gaat een scene niet persé over hoe mooi iemand een beweging uitvoert, maar meer over hoe oprecht het overkomt. In plaats van een ‘val-scene’ helemaal dansent uit-choreograferen, gooien wij zeep op de grond en kijken we wat er gebeurt. Echter wordt het niet. Die spanning voordat je de grens overgaat en je opeens echt valt, het opeens echt stuk is, vinden wij het interessantst.”

Eigenlijk is stukgaan voor dansers altijd wel een thema… Thomas: “Ja, blessures horen erbij als danser. 155 Bestaat volledig uit autodidacten, wij hebben onszelf en elkaar geleerd om te dansen. Daarbij hoort ook dat je jezelf af en toe blesseert, hoe ouder hoe problematischer. Ik ben vorige week hard op mijn schouder gevallen en ik kan nu al een week niet mee repeteren. Ik hoop dat ik in de voorstelling kan doen alsof ik stuk ben en niet daadwerkelijk stuk ben.”

Zeep
Echtheid is bij 155 ook altijd een thema. Waarom is dat zo belangrijk? Thomas: “Dat heeft te maken met ons als performers. Bij ons collectief is de oprechtheid die in elke beweging gevangen zit belangrijk en die verschilt elke keer. Een choreografie uitvoeren op een zeepvloer is dit keer de manier om de ‘echtheid’ in onze bewegingen zichtbaar te maken. Zeep is eigenlijk een simpele vertaling van wat er zich nu op grotere schaal afspeelt, zonder oppervlakkig te worden. De maatschappij functioneert ook niet helemaal zoals normaal, maar iedereen probeert zich toch te handhaven. We staan met z’n allen op zeep en bluffen ons er doorheen. We proberen ons te verhouden tot wat we weten, maar hebben veel minder houvast, daar moeten we mee dealen. Je kunt daar boos om zijn, maar je kunt ook proberen er iets moois van te maken. Het is een struggle, maar uiteindelijk word ik wel enthousiast van mooie dingen die voortkomen uit corona en daar een super vette nieuwe choreografie uit destilleren.”