Interview Jeroen Weierink

Voor dirigent Jeroen Weierink staat vast: voor wie van opera houdt en van een spannend verhaal, is Nabucco een echte aanrader.

Opera, dat is de mooiste kunstvorm die er is volgens dirigent Jeroen Weierink. Al een aantal jaar zwaait hij letterlijk met het stokje bij de operaproducties van het Charkov City Opera & Ballet uit Oekraïne die naar Nederland komen. Nu bij Nabucco. Weierink: “In een opera komt alles samen, alle kunstvormen. Je hebt een verhaal, daar gaat een componist mee aan de haal en schrijft de muziek. Dan komt er een regisseur bij, ontwerpers, licht… Het is een optelsom van heel veel disciplines.” Dan lachend: “En aan het eind komt er zo’n dirigent bij en die moet het dan bij elkaar harken. Nee, zonder gekheid: die optelsom is alle magie van theater bij elkaar, het ultieme.” Nabucco ging al in première in Charkov, de tweede stad van Oekraïne. “Het is daar helemaal ingeburgerd in de cultuur. Verliefde stelletjes gaan naar de opera om lekker met elkaar te kroelen. Zo leuk om te zien.”

"Bij goed samenspel gaat het vliegen."

Flitsend muziektheater

Na eerdere Nederlandse tournees van onder andere De Parelvissers en Aida is het dit keer de beurt aan Nabucco. Een imposant verhaal over de grote thema’s van het leven: liefde, macht, wraak en de dood. Weierink: “Ja, er zit flink wat actie in, het is absoluut geen suffe opera-avond. Actie, ondersteund door de meeste mooie muziek van de wereld. Schrijf het maar niet op, want dan worden operamensen misschien boos, maar zoals wij het brengen is het flitsend muziektheater. We hebben Nabucco teruggebracht naar hoe de componist het bedoeld heeft. Het is altijd de eeuwige strijd: wat is belangrijker, het verhaal of de muziek. Wij proberen een middenweg in te vinden. De zangers krijgen de kans om heel mooi te zingen, maar het verhaal blijft leidend. Verdi heeft deze opera immers geschreven naar aanleiding van het verhaal.”

Acrobatische stem

Dat verhaal gaat over koning Nabucco van Babylonië en zijn strijd tegen de Joden. Zijn dochter Fenena is verliefd op Ismaele, de neef van de Joodse koning. Als zij gevangen wordt genomen door de Joden volgt een liefdes- en machtsdrama. Want ook de andere dochter van Nabucco, Abigaille, is verliefd op Ismaele. Zij is gebrand op macht en trekt eerst ten strijde tegen de Joden en is daarna uit op heerschappij over Babylonië. Bovendien zweert ze wraak op haar zus. “Ja, het is natuurlijk wéér een liefdesverhaal. En het gaat over de strijd tussen de Babyloniërs en de Joden, die eindigt in de Babylonische ballingschap. Het gaat allemaal fout, zoals in de meeste opera’s,” zegt Weierink opgewekt. “We maken er echt een spektakel van, er is veel te zien. Ik ben benieuwd hoe Nederland het ervaart.” Mooie, kleurrijke kostuums en warm licht zorgen in ieder geval al voor een oogstrelend toneelbeeld. “Er zitten geweldige aria’s in, bijna nog belcanto en Abigaille moet toch wel over een acrobatische stem beschikken wil ze dit kunnen zingen. Bij ons is dat Oksana Kramareva, een grote ster, die onlangs nog het podium deelde met de beroemde Italiaanse dirigent Riccardo Muti.”

Altijd een ‘oorwurm’

Componist Giuseppe Verdi (1813-1901) was nog jong toen hij Nabucco schreef. Het was zijn derde opera. Zijn tweede was geflopt, dus hij had zijn opera-ambities aan de wilgen gehangen, nooit zou hij er nog eentje schrijven. Na enig aandringen van de directeur van het Teatro alla Scala, het inmiddels beroemde operahuis van Milaan, zette hij zich er toch aan en leverde een kunststukje af. Het werd een doorslaand succes. Een van de beroemdste delen is het Slavenkoor, dat in Italië vaak twee keer achter elkaar gespeeld wordt, waarbij tussendoor Viva Verdi!; Viva Italia! geroepen wordt door het publiek. “Dat doen wij niet hoor”, haast Weierink zich te zeggen, “ik denk niet dat in Nederland de patriottistische gevoelens op deze manier naar voren komen, haha.”

Het bijzondere is dat veel van Verdi’s opera’s nog steeds opgevoerd worden. “En overal zit wel een stukje in dat je kunt nazingen. Van Aida is de Triomfmars bekend, uit Rigoletto kent men La donna è mobile, in Nabucco zit dat beroemde Slavenkoor.” Knap, vindt ook Weierink dat Verdi in bijna elk werk zo’n ‘oorwurm’ wist te stoppen. “Dat zegt meteen iets over zijn vakmanschap en populariteit hè. Men zat in zijn tijd, de negentiende eeuw, gewoon te wachten op weer een nieuwe opera van Verdi. En dan ging iedereen daarnaartoe.”

De spil van de avond

Jeroen Weierink groeide op in Ootmarsum, een stadje in Twente. Tot zijn tiende kwam hij niet in aanraking met klassieke muziek. Omdat een paar ooms bij de plaatselijke muziekvereniging zaten en hij de blaasinstrumenten zo mooi vond glimmen meldde hij zich ook aan. Hij werd hoornist, ging naar het conservatorium en speelde jaren hoorn bij onder andere het Radio Symfonie Orkest. “De klank van het instrument sprak mij enorm aan. Het is het meest romantische koperinstrument en komt het dichtst in de buurt van de menselijke stem. Ik zat ook in een blazersensemble en we gingen op een gegeven moment op tournee. Er was een dirigent nodig en ik zei: ‘Dat doe ik wel.’ Ik dacht: we zijn ver weg, als het fout gaat, pech gehad. Maar het ging goed en ik raakte verslingerd aan dirigeren. Van het een kwam het ander en nu sta ik ‘in de bak’ en doe ik grote opera’s. Wat er zo leuk aan is? Je bent met een enorm team – aan deze Nabucco werken voor en achter de schermen wel 100 man – en het moet allemaal kloppen. De spil, op het moment van de uitvoering, is de dirigent. Dat is een enorme verantwoordelijkheid, maar als het lukt…is het fantastisch. Zo mooi als ik muzikanten en zangers tot nog grotere prestaties weet te inspireren. Als dat samenspel goed is, voel je dat alles gaat vliegen.”